Bugün Dünya KOAH Günü. KOAH’ı tanıma
ve önemini kavrama günü!
T.C. Sağlık Bakanlığı, Türk Toraks Derneği, dünyada
KOAH bilincini artırmak üzere kurulan GOLD (Global Initiative of Obstructive
Lung Disease) ve Dünya Sağlık Örgütü önderliğinde ortak GARD (Global Alliance
Against Chronic Respiratory Diseases) Türkiye Projesi kapsamında 21 Kasım 2018
tarihinde Dünya KOAH Günü etkinlikleri yapılarak toplumumuzda, sağlık
çalışanlarında ve sağlık yöneticilerinde KOAH farkındalığı ile bilincin
artırılması hedeflenmektedir.
KOAH’lı hastalarımızın günlük yaşamlarında aktif
kalabilmelerinin mümkün olabileceğini vurgulamak, egzersizin ve hareketin
önemine değinmek amacıyla sağlıklı nefes, sağlıklı yaşam teması ile bu yılki
sloganımız “Her Adımda Sağlıklı Nefese” olarak belirlenmiştir.
KOAH Nedir?
Kronik (müzmin) Obstrüktif (tıkayıcı) Akciğer
Hastalığının kısaltılmış ismi olan KOAH, zararlı toz, gaz ve parçacıkların
solunması sonucu hava yollarında ve akciğerlerde gelişen mikrobik olmayan
iltihabın neden olduğu, hava yollarının daralması ve tıkanması ile sonuçlanan
genellikle ilerleyici özellikte bir hastalıktır.
Bu hastalık ne sıklıkta
görülür?
KOAH, tüm dünyada önemli bir halk sağlığı sorunu
olmasına karşın, kamuoyu tarafından yeterince bilinmemektedir. Toplumumuzda 40
yaş üstü her 5 kişiden birinde KOAH vardır. Oysa 10 KOAH hastasının sadece biri
doktora başvurmuş ve doğru tanı alabilmiştir.
KOAH tehlikeli bir hastalık
mıdır?
Günümüzde tüm dünyada 3. ölüm nedeni haline gelen
KOAH, tüm ölümlerin de %5.5’ inden sorumludur. Türkiye’de
solunum sistemi hastalıkları en sık görülen 3. Ölüm nedenidir ve bu
ölümlerin %61.5’i KOAH nedeniyledir. Toplumun KOAH konusunda yeterli
bilgiye sahip olmaması, hastalığın erken tanısını ve etkin tedavisini
güçleştirmektedir.
KOAH neden olur? Kimlerde
Görülür?
KOAH gelişimi için tüm dünyada en yaygın
görülen risk faktörü sigara dumanıdır. Sigara içenler, içmeyenlere göre,
daha fazla solunumsal şikayetlere, daha fazla solunum fonksiyon kaybına ve daha
yüksek KOAH ölüm oranlarına sahiptirler. Diğer tip tütün kullanımı
(pipo, puro, nargile vb.) ve çevresel tütün dumanı da KOAH
gelişimine katkıda bulunmaktadır. KOAH gelişiminde genetik risk faktörlerinin
rolü henüz çok iyi aydınlatılamamış olmasına rağmen, sağlıkta
eşitsizlik, özellikle biyomas (odun, tezek, kök benzeri
yakıt) kullanımına ikincil iç ortam hava kirliliği ve tozlu‐dumanlı
işyerlerinde çalışmanın en önemli çevresel risk faktörleri olduğu bilinmektedir. Son
yıllarda önemi giderek vurgulanmaya başlayan fiziksel aktivitede
azalma, hareketsizlik de artık bir risk faktörüolarak kabul
edilmektedir.
KOAH’lı bir hastanın şikayetleri
nelerdir ?
KOAH’da en sık görülen yakınmalar nefes darlığı,
öksürük ve balgamçıkarmadır. Sigara içenkişiler öksürük ve
balgamı kanıksarlar ve bu nedenle doktora başvurmazlar. Nefes darlığı nedeniyle
fizik aktivitede azalma ortaya çıkar. Eforda nefes darlığı çeken kişi, yol
yürümek istemez, günlük işlerini azaltır, markete gitmeye çekinir ve zamanla
evden çıkmamayı tercih eder hale gelir. Bu şekilde giderek artan fiziksel
aktivite azalması, hastanın yaşam kalitesini bozarak hastalığın ilerlemesine
neden olur, sakatlık ve ölüme yol açar.
KOAH tanısı nasıl konur ?
KOAH'ın tanısı, basit ve ağrısız bir test olan
“nefes ölçüm testi” ile kolayca konabilmektedir. KOAH’ın erken tanısı,
hastalığa bağlı sakatlık ve ölüm oranlarını azaltacaktır. Bu nedenle, 40 yaş
üstü, sigara içmiş ya da içmekte olan ve/veya meslek icabı ya da çevresel ortam
gereği tozlu ortamlarda bulunan kişilerde müzmin seyirli
öksürük, balgam ve nefes darlığı yakınmalarından en az birinin
bulunması halinde kişinin bir göğüs hastalıkları hekimi tarafından görülüp
”nefes ölçüm testini” yaptırması gerekir.
KOAH’ın tedavisi mümkün müdür ?
KOAH ilerleyici bir hastalık olmasına karşı
önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. KOAH’lı bir
hastanın yapması gereken ilk iş sigarayı bırakmak amacıyla hekime
başvurmasıdır. Sigara bağımlılığı tedavi edilebilen bir
hastalıktır.
Bunun dışında, diğer zararlı toz ve dumandan uzak
durulması, grip ve zatürre aşılarının yapılması ve nefes yoluyla alınan ilaç
tedavisinin yanı sıra fiziksel aktivitenin önerilmesi ve uygulanmasının
sağlanması; hem hastalık gelişimi, hem hastalığın ilerlemesi ve kötü
sonuçlarının önlenmesinde önemli bir adımdır.
Yeterli bir fiziksel aktivite için ağır
egzersizlere gerek yoktur, haftanın çoğu günleri yapılan orta yoğunluktaki
fiziksel aktivite yeterlidir. Herkesin yapabileceği bir aktivite
olan yürüyüş, düzenli fiziksel aktivitenin sağladığı hemen tüm yararları
sağlayabilmektedir.
T.C. Sağlık Bakanlığı ve
Türk Toraks Derneği olarak, GARD Türkiye (Kronik Havayolu Hastalıkları Önleme
ve Kontrol Programı) çerçevesinde, tüm hekimleri, kamu
yetkililerini, Ulusal örgütleri ve Ulusal ve yerel medyayı birlikte
çalışmaya davet ediyoruz.
Katkılarınız
ve desteğiniz için teşekkür ederiz.
Saygılarımızla
HER ADIMDA SAĞLIKLI NEFESE !
SAĞLIKLI NEFES, SAĞLIKLI YAŞAM
Daha sağlıklı bir yaşam, KOAH’la
beraber sağlıklı nefesler için yürüyün. Hergün bir adım daha fazla !...