10 MAYIS DÜNYA SAĞLIK İÇİN HAREKET ET GÜNÜ #saglikicinevdekalevdehareketet
10 Mayıs, Dünya Sağlık Örgütü tarafından bulaşıcı
olmayan hastalıkların önlenmesinde fiziksel aktivitenin yararları konusunda
toplum bilincini oluşturmak, iyi uygulamalara dikkat çekmek ve fiziksel
aktivitenin yararlarını savunmak, yaşamın her alanında ve her yerde (okul, ev,
işyeri) toplum genelinde fiziksel aktiviteye katılımı arttırmak, sağlıklı
davranışları ve yaşam tarzlarını teşvik etmek için “Sağlık için Hareket Et
Günü” olarak belirlenmiştir.
Dünyada ve ülkemizde görülen COVİD-19 salgını sebebi
ile dışarıda geçirdiğimiz zaman ve fiziksel aktivitemiz azalmıştır. Bu nedenle
Ülkemizde bu yılki 10 Mayıs Dünya Sağlık İçin Hareket Et
Günü teması “sağlık için evde kal, evde hareket et” olarak belirlenmiştir.
'#stayathomemoveathomeforhealth '
‘#saglikicinevdekalevdehareketet’
Fiziksel aktivite, kas ve eklemlerimizi kullanarak
enerji tüketimi ile gerçekleşen herhangi bir bedensel hareket olarak
tanımlanmaktadır. Bireylerin fiziksel ve ruhsal sağlığının geliştirilmesinde
temel araçlardan birisidir. Bir halk sağlığı sorununu gidermenin yanında, aynı
zamanda toplum refahını, çevrenin korunmasını teşvik eder ve gelecek nesillere
yönelik bir yatırım oluşturur.
Kronik hastalıkların ortak risk faktörlerinden birisi
olan fiziksel inaktivite (hareketsizlik), dünya genelindeki ölüme neden
olan risk faktörleri sıralamasında dördüncü sırada yer almaktadır (ölümlerin %
6’sı). Meme ve kolon kanserlerinin yaklaşık % 21-25’inin, diyabetin % 27’sinin
ve iskemik kalp hastalığının % 30’unun ana nedeni olduğu tahmin edilmektedir.
Obezitenin artmasına neden olan önemli faktörlerden biri hareketsiz yaşam
tarzının yaygınlaşmasıdır. Buna karşılık fiziksel aktivite; kan basıncını
azaltır, HDL seviyesini arttırır ve kilo kontrolü için anahtar role sahiptir.
Sağlığın korunması ve geliştirilmesi için haftada 150
dakikalık (haftanın 5 günü 30 dakikalık) orta şiddette bir egzersiz yetişkinler
açısından yeterlidir.
1-4 yaş arası çocuklar, gün içinde farklı şiddetlerde
toplam 180 dakikalık fiziksel aktivite yapmalıdırlar.
5-18 yaş arasındaki çocuk ve ergenler için ise, günde
60 dakika, orta şiddetliden yüksek şiddetli aktivitelere doğru şiddeti değişen
aktiviteler önerilmektedir.
- Orta şiddetli aktiviteler
sırasında kişi konuşabilir fakat şarkı söyleyemez. Hızlı yürümek, düşük
tempolu koşular, dans etmek, ip atlamak, yüzmek, masa tenisi oynamak,
yavaş tempoda bisiklet sürmek vb. orta şiddetli aktivite örnekleridir.
- Yüksek şiddetli aktiviteler
sırasında kişi, aktivite sırasında nefesi kesilmeden birkaç kelimeden
fazlasını konuşamaz (tempolu koşu, basketbol, futbol, voleybol, hentbol ve
tenis oynamak, step-aerobik derslerine katılmak, tempolu dans etmek vb.).
Günlük yaşamı mümkün olduğunca aktif geçirmek sağlıklı
bir yaşamın ilk adımıdır. Daha fazla yarar elde edebilmek ve sağlığı koruyup
geliştirebilmek için fiziksel aktiviteler düzenli olarak yapılmalı ve
yaşamın bir parçası hâline getirilmelidir.
Bakanlığımızca gerçekleştirilen Türkiye Beslenme ve
Sağlık Araştırması 2017 sonuçlarına göre;
fiziksel aktivite düzeyinin DÜŞÜK olma durumu %42.4
olarak bulunmuştur( E:%31.7K: %53.1). İlkokul 2. Sınıf çocuklarda Şişmanlık
Araştırması 2016ya göre Ailelerin sadece %17’si, çocuklarının bir dans veya
spor kursuna üye olduğunu beyan etmiştir. Ailelerin beyanlarına göre
öğrencilerin yarısına yakını (%47,9’u) okul döneminde hafta içi ders çalışmaya
2 saatin üzerinde vakit ayırmaktadır. Bu yüzde hafta sonu artmaktadır (%52,6).
Çocukların %36,2’si hafta içi TV seyretme ya da bilgisayarla günde 2 saatten
fazla vakit geçirirken bu yüzde hafta sonu %69,9’a çıkmaktadır.
Fiziksel aktivitenin arttırılması sadece bireysel
değil toplumsal bir sorun olup toplum tabanlı, çok sektörlü, multidisipliner ve
kültürel yaklaşım gerektirmektedir. Bu nedenle toplumun obezite ile mücadele
konusunda bilgi düzeyini artırmak, yeterli ve dengeli beslenme ve düzenli
fiziksel aktivite alışkanlığı kazanmasını teşvik etmek ve böylece ülkemizde
obezite ve obezite ile ilişkili hastalıkların (kalp-damar hastalıkları,
diyabet, bazı kanser türleri, hipertansiyon, kas-iskelet sistemi hastalıkları
vb.) görülme sıklığını azaltmak amacıyla Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli
Hayat Programı 2019-2023 Fiziksel Aktivite Eylem Planı uygulanmaktadır.