Her yenidoğan bebek özel bakıma ihtiyaç duyar ancak zamanından önce doğan prematüre bebeklerin bakımı ebeveynler açısından da daha zorlu olmaktadır. Prematüre bebeklerin özellikle ilk 3 yıldaki bakımları hayati önem taşımaktadır"
Sağlıklı bir yaşam için, sağlıklı bir gebelik süreci ve sonrasında zamanında ve sorunsuz bir doğum gerekmektedir. Normal gebelik süreci tamamlanmadan, 37. gebelik haftasından önce doğan bebeklere prematüre bebek denmektedir. Bu durum bebeklerde ciddi sağlık problemlerine, ölümlere veya uzun süre hastane bakımı ihtiyacına neden olmaktadır.
Bu konuda bir farkındalık yaratmak, halkı bilinçlendirmek ve prematür doğumun önlenmesi için gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamak için tüm dünyada 2011 yılından itibaren 17 Kasım “Dünya Prematüre Günü” olarak kabul edilmiştir.
17 Kasım “Dünya Prematüre Günü ’’ dolayısıyla Edirne Sultan 1. Murat Devlet HastanesiYenidoğan Yoğun Bakım Sorumlu Hekimi,Çocuk Hastalıkları ve Sağlığı Uzm. Dr. Zühre ÖZDUĞAN aileleri doğru bilgilendirmeye yönelik Prematür doğumun sebepleri ve özellikle prematüre bebeklerin sağlık ve bakımlarıyla ilgili püf noktaları, annelere önerilere yönelik şu bilgileri verdi; .
Dünyada ortalama her 10 bebekten biri prematür olarak doğmaktadır. Ülkemizde bu oran %12 civarında olup, yaklaşık her yıl 150 bin preterm bebek dünyaya gözlerini açmaktadır. 5 yaş altı bebek ölüm nedenlerine bakıldığında bu nedenlerin başında prematür doğum ve buna bağlı sorunlar gelmektedir
Prematür doğumun başlıca sebepleri;
- erken membran rüptürü dediğimiz annenin suyunun erken gelmesi,
- polihidroamnion dediğimiz suyun normalden fazla olması,
- annenin genital ve üriner sistem enfeksiyonu olması,
- plasentanın önde gelmesi ya da erken ayrılması gibi durumlar,
- anne adayının 18 yaşından küçük yada 40 yaşın üzerinde olması,
- yetersiz beslenme,
- ciddi kansızlık,
- çoğul gebelikler,
- Sİgara ve alkol kullanımı,
- aşırı stres,
- ağır işlerde çalışma,
- rahimde doğuştan şekil bozuklukları,
- önceki gebeliklerde ilk 3 ayda sürekli düşük yapma,
- gebelik sırasında karın içi ameliyat öyküsü,
- çok sayıda kürtaj öyküsü yaşamış olma sayılabilir,
Prematür Bebeklerde Sağlık Sorunları Nelerdir?
Genel olarak bir bebek ne kadar erken doğduysa ve vücut ağırlığı ne kadar düşükse, sağlık sorunları görülme ihtimali o derecede artmaktadır.
Prematüre doğan bebeklerde başta akciğer dokusu tam olarak gelişimini tamamlamadığı için solunum problemleri ile karşılaşılmakta. Bununla birlikte kafa içi kanama, enfeksiyonlara yatkınlık, körlüğe sebep olabilecek kadar görme bozuklukları, işitme kayıpları, sarılık, kansızlık, solunum tutması, kemiklerde incelme kırıklarda artış, kalpte ilgili sorunlar, böbrek yetmezliği, bağırsakların olgunlaşmamasına bağlı beslenme reddi ve barsak hastalıkları, beyin hasarı gibi pek çok sorunla karşılaşırlar. Yaşayan bebeklerde uzun dönemde hareket ve denge sorunlarına yol açan serebral palsi adı verilen klinik tablo, zihinsel engelli olma gibi çeşitli sağlık problemleri, okul başarısında düşüklük, öğrenmede zorluk çekme hatta özel eğitime ihtiyaç duyma gibi sorunlar görülmektedir. Ayrıca bu kişiler ilerleyen yaşlarında çalışma hayatında daha fazla zorlanmakta ve çalışmalarını kısıtlayan sağlık problemleri daha sık olmaktadır. Bu durum ülkeler için de ciddi bir iş kaybı ve artan sağlık yükü demektir. Konu prematür bebek olunca ve bu kadar ciddi sağlık problemleri yaşama riski olunca bakımı da özellik arz etmektedir. Bu konuda özelleşmiş doktor, hemşire, personel ve bebeklere anne karnında geçiremedikleri süreyi bir benzeri yaratılarak gelişimlerini burada tamamlamalarını sağlayacak özel ekipmanlarla hazırlanmış yenidoğan ünitelerine ihtiyaç vardır.
Aileye Öneriler
Gelişimde nelere dikkat edilmeli, beslenme, uyku... Bilinçli bakmak başarıyı etkiliyor. Bütün bebekler iyi bakılmak ister ama bu bebekler bir tık daha özel bakım istiyorlar. Enfeksiyon riskleri diğer yenidoğanlara göre çok daha yüksek olduğundan bakımları hata kaldırmıyor. Bebek taburcu edildikten sonra, evde son derece özen gerektiren bir bakım şart!
- Taburculuk sonrası da ailelere ilk 3 yıldaki bakımların hayati önem taşıdığını,
- hijyene çok dikkat etmeleri gerektiği
- mutlaka bebeğe her dokunması gereken durumlarda ve sonrasında ellerin yıkanması,
- eve gelen ziyaretçilerin ya da aile üyelerinden birinin hasta olması durumunda bebeğe yaklaşmamaları,
- ·odanın sık sık havalandırılması,
- kirli bebek bezinin hemen bir poşete konularak evden dışarı çıkarılması,
- göz, kulak, nörolojik muayenesi ve fizyoterapi gibi periyodik olarak takip edilmesi gereken özel muayeneleri zamanında yapılması
- bebeği sık sık emzirmesi konusunda bilgi verilmesi önemlidir.
Burada anne sütünün mucizevi yapısının altını çizmek lazım. Yapılan çalışmalar, anne sütü ile beslenen prematüre bebeklerin fiziksel ve ruhsal gelişimlerinin çok daha hızlı tamamladığını, hayati riske yol açabilen enfeksiyonlara karşı koruma sağladığını, bağırsak problemlerini daha az yaşadığını, anne ile bebeğin arasındaki bağı güçlendirdiğini göstermiştir.
İşte saydığımız tüm bu problemlerden dolayı; prematüre doğumun önemini vurgulamak ve gereken önlemleri almak büyük önem taşımaktadır.