EDİRNE İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ

           Kişilerin hastalığına ve bireysel özelliklerine göre; Uygun ilacı,Uygun sürede,Uygun dozda,En düşük maliyetle kolayca sağlayabilmeleri olarak tanımlanmaktadır. İlaç kullanımında özensiz davranılması (uygulama yolu, süre, doz..), ilaçların gereksiz ve aşırı kullanımı gerekmediği halde çoklu ilaç kullanımı, ilaçların su yerine başka içeceklerle alınması, süresi geçmiş ilaçların kullanılması, hekim önerisi dışında uygunsuz kişisel tedavilere başvurulması,  gereksiz ve uygunsuz vitamin kullanımı, bilinçsiz gıda takviyesi ve bitkisel ürünlerin kullanımı, İlaç-ilaç etkileşimleri ve besin-ilaç etkileşimlerinin ihmal edilmesi, gereksiz antibiyotik kullanımı akılcı olmayan ilaç kullanımı örnekleridir.

          Edirne Sultan 1. Murat Devlet Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Alper Eker; “Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı Etkileri”, “Antibiyotik Direnci ve Akılcı İlaç Kullanımına” yönelik şunları kaydetti:

Akılcı Olmayan İlaç Kullanımı Etkileri

            Hastaların tedaviye uyumunun azalmasına, ilaç etkileşimlerine bağlı istenmeyen sonuçlara, bazı ilaçlara karşı direnç gelişmesine, hastalıkların tekrarlamasına ya da uzamasına, yan etki görülme sıklığının artmasına, tedavi maliyetlerinin artmasına neden olur.

             Mikroplar; hastalığa sebep olabilen gözle görülmesi mümkün olmayan küçük canlılardır. İnsanda hastalık yapan mikroplar arasında bakteriler, virüsler, mantarlar veya parazitler sayılabilir. Her bir etkende kullanılacak ilaç grubu farklıdır. Antibiyotikler ise sadece bakterilere etkilidir.

Antibiyotik Nedir?

     Antibiyotikler, bazı bakterilerin sebep olduğu enfeksiyonların tedavisinde kullanılan bakterileri öldüren ve/veya üremesini durduran ilaçlardır. Antibiyotikler yalnızca bakteriler için etkilidir, virüslere bağlı enfeksiyonları tedavi edemez.

     Antibiyotik ateş düşürmez; sadece uygun doz ve şekillerde kullanılan antibiyotik, hastalığın kaynağı olan enfeksiyonu ortadan kaldırdığı için ateş düşer. Soğuk algınlığı ve grip çoğunlukla kendi kendine iyileşebilen hastalıklardır ve antibiyotik alımını gerektirmez. İyi bir bağışıklık sistemi bu tür hastalıkları yenebilir. Antibiyotik ağrıyı dindirmez, burun akıntısını ve öksürüğü hafifletmez. Antibiyotik, grip ve soğuk algınlığının başkalarına geçişine engel olmaz.

Antibiyotik Direnci Neden Önemlidir?

Antibiyotiklerin yanlış nedenlerle veya doğru olmayan biçimde kullanılması, bakterilerin sonraki ilaç tedavilerine karşı direnç göstermesine neden olabilir. Antibiyotik direnci, bakterilerin herhangi bir antibiyotiğin varlığına rağmen üreyebilmesi ve enfeksiyon yapabilmesidir. Antibiyotiklere karşı direnç geliştiğinde, bakterilerin neden olduğu enfeksiyonların tedavisinde bu antibiyotikler etkili olamaz. Bu durum, yalnızca antibiyotiği uygun olmayan biçimde kullanan kişi açısından değil, sonradan dirençli bakteriye yakalanma riski olan herkes için tehlike oluşturmaktadır.

Bunları Biliyor muydunuz?

Ülkemizde antibiyotiklerin, en çok kullanılan ilaçlar içerisinde olduğunu ve ne yazık ki bunların önemli bir kısmının gereksiz ya da yanlış kullanıldığını; Antibiyotiğin etkili olduğu bakterilerin antibiyotiğe maruz kaldıklarında öldükleri halde, dirençli bakterilerin büyümeye ve çoğalmaya devam edebildiğini, bu dirençli bakterilerin toplumda hızla yayılarak diğer insanlarda enfeksiyonlara neden olabildiğini;yeni antibiyotiklerin uzun süredir geliştirilmediğini, var olan antibiyotiklerin gereksiz kullanılması ile gelişebilecek olan antibiyotik direnci yüzünden, gerçekten ihtiyaç duyulduğunda kullanılabilecek antibiyotiğin kalmayabileceğini;artan antibiyotik direncinin günümüzde ve gelecekte antibiyotiklerin etkinliğini tehdit ettiğini; etkili antibiyotikler olmadan yoğun bakım, organ nakli, kanser kemoterapisi, yeni doğan bebeklerin bakımı veya kalça ya da diz protezi ameliyatı gibi yaygın cerrahi işlemlerin uygulanmasının mümkün olamayacağını; antibiyotiklerin hayvanlarda bilinçsizce kullanılması ve atık kontrolünün iyi yapılmaması durumunda da antibiyotiklere dirençli bakterilerin geliştiğini ve dolaylı olarak insanların etkilendiğini; ayrıca tarımda kullanılan antibiyotiğin de doğaya karışarak insanı etkilediğini;  eğer antibiyotik kullanımı kontrol altına alınamazsa kolaylıkla tedavi edilebilecek bir hastalığın bile, direnç nedeniyle ölümcül olabileceğini, insanlığın antibiyotik öncesi çağa geri dönmek durumu ile karşı karşıya kalabileceğini; birine iyi gelen antibiyotiğin başkasına zarar verebileceğini; gereksiz kullanılan her ilaç gibi gereksiz antibiyotik kullanımıyla da istenmeyen yan etkilerin görülebileceğini biliyor muydunuz?

Ne Yapmalıyız?

Antibiyotik kullanımı için hekim tarafından tanı konmuş bir enfeksiyon varlığı gereklidir.Hekim reçete etmedikçe antibiyotik kullanılmamalıdır.  Daha önceki bir hastalıkta kullanılan antibiyotiğin, tekrar benzer hastalığa yakalanılsa bile hekime danışmadan kullanılmaması gerekir. Antibiyotiklerin ne zaman ve nasıl kullanılacağı hakkında daima hekim ve eczacı tavsiyeleri uygulanmalıdır. İlaçlar doğru yoldan, doğru zaman aralıklarında, doğru dozda ve belirtilen süre boyunca kullanılmalıdır. İlaçlar su ile alınmalıdır.

Hekim gerekli görmediği halde, hekimlere antibiyotik yazılması konusunda ısrarcı olunmamalıdır!

Özellikle nezle ya da grip gibi virüslere bağlı solunum yolu enfeksiyonlarında antibiyotiklerin tedavide yerinin olmadığı unutulmamalıdır. Nezle ve grip için; hastalığın ilerlememesi, enfeksiyon etkeninin topluma yayılmaması için yatak istirahati, C vitamininden zengin beslenmek ve bol sıvı alımı yeterli olabilir. Virüslerin veya bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlar birbirlerine benzediğinden kişiyi yanıltabilir. Hastalığınızın ne kaynaklı olduğunu ve ne yapılması gerektiğini yalnızca hekiminiz bilir! Tanı koyma ve tedavi etme işini lütfen hekiminize bırakın!