Multipl skleroz beyin ve omurilikte iltihabın izlendiği bir
nörolojik hastalıktır. MS’te hastalığa neden olan yanlış çalışan bağışıklık
sistemi hücreleri, beyin ve omurilikteki hücrelerin (nöronların) sinir
kılıflarının hasar görmesine neden olmaktadır. Bunun sonucunda nöronlar
işlevlerini doğru şekilde yerine getirememektedir.
Uluslararası Multipl Skleroz(MS) Federasyonu ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO)
tarafından her yıl Mayıs ayının son Çarşamba günü Dünya MS Günü olarak ilan
edilmiştir.
Edirne Sultan 1. Murat Devlet Hastanesi
Nöroloji Hastalıkları Uzmanı Dr. Özlem BİRGİLİ Multipl skleroz hastalığının belirtileri,
teşhisi ve dikkat edilmesi gerekenlere yönelik şunları kaydetti;
Multipl
skleroz özellikle 20-40 yaşları arasında ortaya çıkan beyin ve omurilikte sinir
telleri etrafındaki koruyucu kılıfın (myelin kılıf) hastalığıdır. Kılıfın zarar
gördüğü yerlerde sertleşmiş dokular (skleroz) yer almaktadır. Bu sertleşmiş
alana da plak denir. Bu plaklar sinir sistemi içinde pek çok yerde
oluşabilirler ve sinirler boyunca mesajların iletilmesini engeller. Bu myelin
kılıfın hasarı sonucunda değişik nörolojik belirtiler ortaya çıkar.
MS hastalığının
belirtileri;
-Görme bulanıklığı
-kol ve bacakta
güçsüzlük, uyuşma, karıncalanma gibi duysal belirtiler
-baş dönmesi, dengesizlik
-konuşma bozukluğu
-sık ve az idrar yapma
gibi şikâyetlerdir.
Bu belirtiler atak olarak
adlandırılıyor. Bu ataklar çoğu zaman düzelse de bazı ataklar hasar
bırakabilir. Genelde hastalık ataklar ve düzelmeler veya yavaş kötüleşen bir
seyir izlemektedir. En çok doktora başvuru bulanık görme, denge bozuklukları,
kol ve bacakta uyuşma hissidir. Kadınlarda erkeklere oranla 2 kat daha fazla
görünmektedir.
MS ılıman iklimlerde daha çok
görülmektedir. Kuzey yarım kürede prevalans güneyden kuzeye, güney yarım kürede
ise kuzeyden güneye artmaktadır. MS beyaz ırk ve Avrupa kökenlilerde sıktır
MS’de yorgunluk, halsizlik, uyuşmalar
gibi şikâyetler gün içerisinde aralıklarla olabileceği gibi günlerce,
haftalarca da sürebilmektedir. Atak döneminde olan şikâyetlerin en az 24 saat
sürdüğü bilinmektedir. Bu nedenle hastalığın takibi açısından şikâyetlerin ne
zamandan beri göründüğü önemlidir.
MS hastalığı nasıl teşhis edilir
-MR: görüntüleri beyin ve
omurilik hakkında detaylı bilgi verir, ms plakları görülür.
-Beyin omurilik sıvısının
incelenmesi: Bu sıvıda oligoklonal band ve myelin proteini saptanır.
- Uyarılmış
potansiyeller: Sinirlerin ileti hızları ölçülür. Myelin hasarlanmış sinirler
iletileri daha yavaş iletir.
- İşitsel uyarılmış
yanıtlar: İşitme ile ilgili sinirleri inceler.
MS dört farklı şekilde
seyredebilir;
-ataklarla seyreden MS
- sekonder progresif MS
- Progresid relapsing MS
- primer progresif MS
- benign MS
MS hastalığının tedavisi kişiye özel
olmalıdır. Erken dönemde başlanmalıdır. Atak tedavisi ile atak sırasında ortaya
çıkan nörolojik bulguların düzeltilmesi, atakların önlenmesi ve oluşan
özürlülüğün giderilmesidir. Tedavide ilaçlar düzenli olarak alınmalıdır.
Günümüzde MS hastaları yeni tedavi
olanakları sayesinde sağlıklı kişilerden farksız bir yaşam sürebilmektedir.
Sağlıklı bir hayat sürmeleri için sağlıklı beslenmeli ve sigaradan uzak
durmalıdır. MS li hastalarda D vitamini eksikliği varsa tedavi edilmelidir.
MS hastaları sıcak ve nemli havadan uzak
durmalıdır. MS hastaları için yüzme ve yürüyüş en faydalı spordur.